Messier 84
Sporvöluþoka í Meyjunni
-
Messier 84, linsulaga vetrarbraut í Meyjunni. Mynd: NASA/ESA/WikiSky
| Tegund: | Linsulaga vetrarbraut |
| Gerð: | E1 |
| Stjörnulengd: |
12klst 25mín 03,7s |
| Stjörnubreidd: |
+12° 53′ 13" |
| Fjarlægð: |
60 milljón ljósár |
| Sjónstefnuhraði: |
1060 ± 6 km/s |
| Sýndarbirtustig: |
+10,1 |
| Stjörnumerki: | Meyjan |
| Önnur skráarnöfn: |
NGC 4374 |
Franski stjörnufræðingurinn Charles Messier uppgötvaði þokuna 18. mars 1781. Sama kvöld skrásetti Messier sjö önnur þokukennd fyrirbæri á sama svæði á himninum, allt vetrarbrautir í Meyjarþyrpingunni en líka kúluþyrpinginu Messier 92.
Messier 84 er í um 60 milljón ljósára fjarlægð frá jörðinni. Hún er líklega sporvöluþoka, um 100.000 ljósár í þvermál, sem tilheyrir Meyjarþyrpingunni, safni um það bil 1.300 vetrarbrauta, á þéttasta svæðinu í kjarna þyrpingarinnar. Í henni eru aðeins gamlar, gulleitar stjörnur.
Rannsóknir með geimsjónaukunum Chandra og Hubble og útvarpssjónaukum sýna að í miðju Messier 84 er risasvarthol, líklega um 15 milljónir sólmassa. Frá því stefna tvær strókar, hvor í sína áttina, á gríðarmiklum hraða út úr vetrarbrautinni.
Messier 84 er hluti af keðju Markarians sem svo er nefnd vegna þess að frá jörðu séð mynda nokkrar vetrarbrautir slétta, sveigða línu.
Þrjár sprengistjörnur hafa sést í M84: SN 1957B, SN 1980I og SN 1991bg. Sprengistjörnur eru sjaldséðar í sporvöluþokum svo óvenjulegt er að þrjár hafi sést í M84.
Á himninum
Messier 84 er um hálfa leið milli stjarnanna Epsilon í Meyjunni og Beta í Ljóninu en gott er að nota stjörnukort af Meyjunni til að finna hana. Í gegnum meðalstóra og stóra stjörnusjónauka sést bjartur hringlaga kjarni sem dofnar til jaðranna.
Tengt efni
Heimildir
Hvernig vitna skal í þessa grein
- Sævar Helgi Bragason (2012). Messier 84. Stjörnufræðivefurinn. http://www.stjornuskodun.is/stjornuskodun/djupfyrirbaeri/messierskrain/messier-84 (sótt: DAGSETNING).