Omegaþokan

Messier 17

  • Messier 17, M17, Omegaþokan, Svansþokan, NGC 6818
    Omegaþokan (Messier 17, M17) í Bogmanninum. Mynd: ESO
Helstu upplýsingar
Tegund: Ljómþoka (rafað vetnisský)
Stjörnulengd:
 18klst 20mín 26sek
Stjörnubreidd:
 -16° 10′ 36″
Fjarlægð:
 5500 ljósár
Sýndarbirtustig:
 		+6,0
Hornstærð:
 		11 bogamínútur
Stjörnumerki: Bogmaðurinn
Önnur skráarnöfn:
 NGC 6818, Sharpless 45

Svissneski stjörnufræðingurinn Jean-Philippe Loys de Chéseaux uppgötvaði þokuna í kringum árið 1745. Frakkinn Charles Messier var í leit að halastjörnum þegar hann kom sjálfur auga á þokuna um tuttugu árum síðar og færði hana í fræga skrá sína, þá sautjándu í röðinni. Þessir fyrstu athugendur vissu ekki hvort þokan væri gasský eða fjarlæg þyrping stjarna sem væru of daufar til að sjá stakar. Árið 1866 skar William Huggins úr um það þegar hann notaði litrófsrita til að sýna fram á að Omegaþokan var glóandi gasský.

Omegaþokan er um 5.500 ljósára fjarlægð frá jörðinni og er um 15 ljósár að breidd. Í henni eru um 800 sólmassar af gasi sem margar nýjar sólir. Hún er ein yngsta og eitt massamesta stjörnumyndunarsvæði Vetrarbrautarinnar. Í henni hófst stjörnumyndun fyrir fáeinum milljónum ára og er enn í gangi í dag. Ungar, heitar og massamiklar stjörnur, faldar í þokunni, móta og lýsa hana upp með sterkri útfjólublárri geislun sinni og öflugum stjörnuvindum.

Í gegnum litla stjörnusjónauka minnir þokan marga á omega, síðasta stafinn í gríska stafrófinu. Aðrir sjá svan með áberandi langan en bogin háls. Á suðurhveli þykir þokan minna á humar.

Omegaþokan sést frá Íslandi, naumlega þó, og er alltaf mjög lágt á lofti. Auðvelt er að finna hana með stjörnukortinu hér.

Myndasafn

Messier 17, M17, Omegaþokan, Svansþokan, NGC 6818

Omegaþokan á mynd New Technology Telescope

Samsett mynd af Omegaþokunni (Messier 17) sem tekin var með EMMI mælitækin á 3,58 metra New Technology Telescope ESO í La Silla stjörnustöðinni í Chile. Norður er niður og austur til hægri á myndinni. Myndin nær yfir svæði sem er um það bil einn þriðji af þvermáli fulls tungls eða sem samsvarar 15 ljósára breiðu svæði. Notaðar voru þrjár ljóssíur: Blá, græn og rauð. Sjá nánar eso0925

Mynd: ESO
Messier 17, VST, Omegaþokan, Svansþokan

Omegaþokan á mynd VLT Survey Telescope

Fyrsta mynd VST er af stjörnumyndunarsvæðinu Messier 17 sem einnig er þekkt sem Omegaþokan eða Svansþokan í stjörnumerkinu Bogmanninum. Gögnin voru unninn með Astro-WISE hugbúnaðinum sem E.A. Valentijn og samstarfsfólk hannaði í Groningen og annars staðar. Sjá nánar eso1119.

Mynd: ESO/INAF-VST/OmegaCAM. Þakkir: OmegaCen/Astro-WISE/Kapteyn Institute
Messier 17, Omegaþokan, Hubblessjónaukinn  

Omegaþokan á mynd Advanced Camera for Surveys á Hubble

Mynd af Omegaþokunni sem tekin var með Advanced Camera for Surveys á Hubble geimsjónauka NASA og ESA dagan 1. og 2. apríl 2002. Myndin er sett saman úr myndum sem teknar voru í gegnum eftirfarandi síur: Bláa, nær-innrauða, vetnis-alfa og tvíjónað súrefni.

Mynd: NASA, Holland Ford (JHU), ACS Science Team og ESA
eso1201a  

Bleikleitur kjarni Omegaþokunnar

Hér sést miðja Omegaþokunnar á mynd sem tekin var með Very Large Telescope ESO. Myndin er ein sú skarpasta sem náðst hefur af þokunni frá jörðinni. Sjá nánar eso1201.

Mynd: ESO
Messier 17. Svansþokan, Omegaþokan  

Flamingói tekur mynd af Svansþokunni

Þessi glæsilega nær-innrauða ljósmynd af hluta Svansþokunnar var tekin með FLAMINGOS-2, nýrri myndavél og litrófsrita fyrir innrautt ljós á Gemini suður sjónaukanum í Chile.

Mynd: Gemini Observatory/AURA

Tengt efni

Hvernig vitna skal í þessa grein

  • Sævar Helgi Bragason (2011). Omegaþokan. Stjörnufræðivefurinn http://www.stjornuskodun.is/stjornuskodun/djupfyrirbaeri/messierskrain/omegathokan sótt (DAGSETNING)