Háskóli Íslands, Stanford háskóli og NASA í samstarfi um þróun líkans af Vetrarbrautinni
Fyrirlestur um rannsóknirnar 5. október næstkomandi
Sævar Helgi Bragason
30. sep. 2010
Fréttir
Raunvísindastofnun Háskólans og Stanford háskóli hafa undirritað samkomulag um þróun líkans af Vetrarbrautinni til úrvinnslu gagna úr Fermi gervitungli NASA.
Raunvísindastofnun Háskólans og Stanford háskóli hafa undirritað samkomulag um þróun líkans af Vetrarbrautinni til úrvinnslu gagna úr Fermi gervitungli NASA. Verkefnisstjóri er Dr. Guðlaugur Jóhannesson stjarneðlisfræðingur. Guðlaugur heldur fyrirlestur um þessar rannsóknir og Fermi gervitunglið þriðjudagskvöldið 5. október næstkomandi klukkan 20:00 í stofu 132 í Öskju, Náttúrufræðihúsi Háskóla Íslands.
Í ágúst síðastliðnum var skrifað undir samkomulag milli Raunvísindastofnunar Háskólans og Stanford háskóla um þróun á líkani af Vetrarbrautinni sem notað verður við úrvinnslu gagna úr Fermi gervitunglinu. Verkefnisstjóri á Íslandi er Dr. Guðlaugur Jóhannesson sem hefur unnið að hliðstæðum rannsóknum við Stanford háskóla undanfarin þrjú ár og verið virkur þátttakandi í Fermi-samstarfinu. Það er mikill fengur fyrir Raunvísindastofnun og Háskóla Íslands að þessu samkomulagi sem efla mun enn frekar rannsóknir í stjarnvísindum á Íslandi.
Um borð í Fermi-gervitunglinu er stór sjónauki, svonefndur Large Area Telescope (LAT), sem næmur er fyrir háorku gamma-geislun, en sjónaukinn er helsta mælitæki gervitunglsins. Fermi-tunglinu var skotið á loft 11. júní 2008 og hefur það frá þeim tíma aukið gríðarlega við þekkingu okkar á háorkugeislun utan úr geimnum. Á fyrstu mánuðum mælinganna fann tunglið til dæmis 16 áður óþekktar tifstjörnur og hefur síðan gert fjölda annarra uppgötvanna. Tímaritið Science taldi niðurstöður Fermi-mælinganna á meðal stærstu uppgötvanna ársins 2009, en mælitæki þess skanna alla himinhvelfinguna á um þremur klukkustundum.
Að Fermi rannsóknarverkefninu vinnur alþjóðlegur hópur um 400 vísindamanna frá yfir 10 löndum. Verkefnið er að mestu leyti fjármagnað af Geimferðastofnun Bandaríkjanna (NASA) og Orkumálaráðuneyti Bandaríkjanna (DOE) en einnig taka virtar stofnanir í Frakklandi, Ítalíu, Japan og Svíþjóð stóran þátt í því. Nú þegar hafa niðurstöður mælinganna verið birtar í yfir 100 ritrýndum greinum í virtum tímaritum meðal annars í Science og Nature. Gangi allt að óskum mun gervitunglið halda áfram mælingum næstu átta árin.
 |
| Dr. Guðlaugur Jóhannesson, stjarneðlisfræðingur. Mynd: Stjörnufræðivefurinn |
Guðlaugur Jóhannesson útskrifaðist með doktorspróf í stjarneðlisfræði frá Háskóla Íslands árið 2006 undir handleiðslu Dr. Gunnlaugs Björnssonar og Dr. Einars H. Guðmundssonar og var það fyrsta doktorsprófið í stjarneðlisfræði frá skólanum. Eftir útskrift starfaði Guðlaugur sem sérfræðingur á Raunvísindastofnun Háskólans í eitt ár þar til hann gekk til liðs við Fermi-LAT samstarfið við Stanford háskóla sumarið 2007.
Erindi Guðlaugs er haldið á vegum Raunvísindadeildar Háskóla Íslands, Stjarnvísindafélags Íslands og Stjörnuskoðunarfélags Seltjarnarness. Það hefst klukkan 20:00 í stofu 132 í Öskju, Náttúrufræðihúsi Háskóla Íslands. Aðgangur er öllum heimill og ókeypis.
Tenglar
Tengiliðir
Guðlaugur Jóhannesson
Raunvísindastofnun Háskólans
Dunhaga 3, 107 Reykjavík
Tölvupóstfang: gudlaugu[hjá]raunvis.hi.is
Sími: 849-8405
Gunnlaugur Björnsson
Raunvísindastofnun Háskólans
Dunhaga 3, 107 Reykjavík
Tölvupóstfang: gulli[hjá]raunvis.hi.is
Sími: 525-4792
Sævar Helgi Bragason
Formaður Stjörnuskoðunarfélags Seltjarnarness
Raunvísindastofnun Háskólans
Dunhaga 3, 107 Reykjavík
Tölvupóstfang: saevar[hjá]stjornuskodun.is
Sími: 896-1984
Þetta er fréttatilkynning Stjörnufræðivefsins stj1004
Háskóli Íslands, Stanford háskóli og NASA í samstarfi um þróun líkans af Vetrarbrautinni
Fyrirlestur um rannsóknirnar 5. október næstkomandi
Sævar Helgi Bragason 30. sep. 2010 Fréttir
Raunvísindastofnun Háskólans og Stanford háskóli hafa undirritað samkomulag um þróun líkans af Vetrarbrautinni til úrvinnslu gagna úr Fermi gervitungli NASA.
Raunvísindastofnun Háskólans og Stanford háskóli hafa undirritað samkomulag um þróun líkans af Vetrarbrautinni til úrvinnslu gagna úr Fermi gervitungli NASA. Verkefnisstjóri er Dr. Guðlaugur Jóhannesson stjarneðlisfræðingur. Guðlaugur heldur fyrirlestur um þessar rannsóknir og Fermi gervitunglið þriðjudagskvöldið 5. október næstkomandi klukkan 20:00 í stofu 132 í Öskju, Náttúrufræðihúsi Háskóla Íslands.
Í ágúst síðastliðnum var skrifað undir samkomulag milli Raunvísindastofnunar Háskólans og Stanford háskóla um þróun á líkani af Vetrarbrautinni sem notað verður við úrvinnslu gagna úr Fermi gervitunglinu. Verkefnisstjóri á Íslandi er Dr. Guðlaugur Jóhannesson sem hefur unnið að hliðstæðum rannsóknum við Stanford háskóla undanfarin þrjú ár og verið virkur þátttakandi í Fermi-samstarfinu. Það er mikill fengur fyrir Raunvísindastofnun og Háskóla Íslands að þessu samkomulagi sem efla mun enn frekar rannsóknir í stjarnvísindum á Íslandi.
Um borð í Fermi-gervitunglinu er stór sjónauki, svonefndur Large Area Telescope (LAT), sem næmur er fyrir háorku gamma-geislun, en sjónaukinn er helsta mælitæki gervitunglsins. Fermi-tunglinu var skotið á loft 11. júní 2008 og hefur það frá þeim tíma aukið gríðarlega við þekkingu okkar á háorkugeislun utan úr geimnum. Á fyrstu mánuðum mælinganna fann tunglið til dæmis 16 áður óþekktar tifstjörnur og hefur síðan gert fjölda annarra uppgötvanna. Tímaritið Science taldi niðurstöður Fermi-mælinganna á meðal stærstu uppgötvanna ársins 2009, en mælitæki þess skanna alla himinhvelfinguna á um þremur klukkustundum.
Að Fermi rannsóknarverkefninu vinnur alþjóðlegur hópur um 400 vísindamanna frá yfir 10 löndum. Verkefnið er að mestu leyti fjármagnað af Geimferðastofnun Bandaríkjanna (NASA) og Orkumálaráðuneyti Bandaríkjanna (DOE) en einnig taka virtar stofnanir í Frakklandi, Ítalíu, Japan og Svíþjóð stóran þátt í því. Nú þegar hafa niðurstöður mælinganna verið birtar í yfir 100 ritrýndum greinum í virtum tímaritum meðal annars í Science og Nature. Gangi allt að óskum mun gervitunglið halda áfram mælingum næstu átta árin.
Guðlaugur Jóhannesson útskrifaðist með doktorspróf í stjarneðlisfræði frá Háskóla Íslands árið 2006 undir handleiðslu Dr. Gunnlaugs Björnssonar og Dr. Einars H. Guðmundssonar og var það fyrsta doktorsprófið í stjarneðlisfræði frá skólanum. Eftir útskrift starfaði Guðlaugur sem sérfræðingur á Raunvísindastofnun Háskólans í eitt ár þar til hann gekk til liðs við Fermi-LAT samstarfið við Stanford háskóla sumarið 2007.
Erindi Guðlaugs er haldið á vegum Raunvísindadeildar Háskóla Íslands, Stjarnvísindafélags Íslands og Stjörnuskoðunarfélags Seltjarnarness. Það hefst klukkan 20:00 í stofu 132 í Öskju, Náttúrufræðihúsi Háskóla Íslands. Aðgangur er öllum heimill og ókeypis.
Tenglar
Fermi gervitunglið –http://fermi.gsfc.nasa.gov
LAT samstarfið –http://www-glast.stanford.edu
Tengiliðir
Guðlaugur Jóhannesson
Raunvísindastofnun Háskólans
Dunhaga 3, 107 Reykjavík
Tölvupóstfang: gudlaugu[hjá]raunvis.hi.is
Sími: 849-8405
Gunnlaugur Björnsson
Raunvísindastofnun Háskólans
Dunhaga 3, 107 Reykjavík
Tölvupóstfang: gulli[hjá]raunvis.hi.is
Sími: 525-4792
Sævar Helgi Bragason
Formaður Stjörnuskoðunarfélags Seltjarnarness
Raunvísindastofnun Háskólans
Dunhaga 3, 107 Reykjavík
Tölvupóstfang: saevar[hjá]stjornuskodun.is
Sími: 896-1984
Þetta er fréttatilkynning Stjörnufræðivefsins stj1004