ESO og Chile undirrita samkomulag um E-ELT
Sævar Helgi Bragason
13. okt. 2011
Fréttir
ESO og Chile hafa undirritað samkomulag um stærsta auga jarðar sem tryggir landsvæðið undir sjónaukann og vernd svæðisins í kring.
Við athöfn sem fram fór í Santiago í Chile í dag undirrituðu Alfredo Moreno, utanríkisráðherra Chile, og Tim de Zeeuw, framkvæmdarstjóri ESO, samkomulag um European Extremely Large Telescope. Þetta samkomulag milli ESO og ríkisstjórnar Chile felur í sér gjöf á landi undir sjónaukann, vernd svæðisins í kringum hann til langframa og stuðning ríkisstjórnar Chile fyrir uppbyggingu E-ELT.
European Extremely Large Telescope (E-ELT) mun hafa 40 metra breiðan safnspegil og hefur hann þess vegna verið kallaður stærsta auga jarðar. Í mars árið 2010 valdi ESO fjallstind Cerro Armazones á Antofagasta svæðinu í Chile sem stað undir E-ELT í framtíðinni. Nýi sjónaukinn verður hluti af Paranal stjörnustöðinni en hún inniheldur Very Large Telescope (VLT), VLT víxlmælinn og tvo kortlagningarsjónauka. Cerro Paranal er aðeins 20 kílómetrum frá Cerro Armazones svo innviðir eru að miklu leyti þegar til staðar.
Undirritun þessa samkomulags er annað mikilvægt framlag til vísinda- og tæknisamstarfs Chile og ESO sem hófst árið 1963 þegar fyrsta samkomulagið var undirritað. Síðan hafa ESO og CHile unnið saman að mörgum stjarnvísindaverkefnum í tækja- og tækniþróun, þjálfun vísindamanna, verkfræðinga og tæknimanna, með það að markmiði að efla samkeppnishæfni stjarnvísinda í Chile sem er eitt af leiðandi stjarnvísindasvæðum heims.
„Samkomulagið gerir okkur kleift að byggja upp E-ELT sem hluta af VLT kerfinu. Það eflir ennfremur þátttöku okkar í chilesku samfélagi og opnar möguleika á nýjum og merkum uppgötvunum og nýrri tækniþróun“ sagði Tim de Zeeuw, framkvæmdarstjóri ESO.
Í samkomulaginu felst að Chile ánafnar ESO 189 km2 landsvæði í kringum Cerro Armazones fyrir E-ELT og veitir auk þess sérstakt leyfi til 50 ára til notkunar á svæðinu í kring en við það bætast 362 km2 af landi að auki. Það tryggir E-ELT vernd gegn ljósmengun og námuvinnslu. Landið í kringum Cerro Paranal er 719 km2 svo í heild er verndarsvæðið í kringum mannvirkin á Paranal og Armazones því 1.270 km2.
„Í Chile er heiðríkasti himinn í heimi og í landinu eru mikilvægustu miðstöðvar rannsókna í stjarnvísindum í heiminum“ sagði Alfredo Moreno, utanríkisráðherra Chile. „Þetta er hluti af náttúruauðlindum okkar og framlagi okkar til mannkynsins. Návist ESO og E-ELT verkefnisins í landi okkar er til marks um áhuga á Chile til að efla og styðja þróun í tækni og vísindum.“
Ríkisstjórn Chile lýsti einnig yfir vilja sínum til að styðja frekari uppbyggingu á svæðinu, til dæmis með viðhaldi á vegakerfinu sem tengir stjörnustöðvarnar við Antofagasta, aðstoð við að tengja Paranal stjörnustöðina við rafveitukerfi landsins og skoðun á mögulegum lausnum á sviði endurnýjanlegra orkugjafa.
Í staðinn veitir ESO tíu prósent af mælingartíma E-ELT sjónaukans til umsókna frá chileskum stjörnufræðingum. Að minnsta kosti þremur fjórðu af þessum tíma verður ráðstafað til umsókna frá chileskum stjörnufræðingum sem eiga í samstarfi við stjörnufræðinga frá aðildarríkjum ESO. Þetta verður til þess að efla alþjóðlegt samstarf milli stjörnufræðinga, nokkuð sem er mjög mikilvægt atriði í jafn risavöxnu vísindaverkefni og E-ELT.
E-ELT er stærsta verkefni ESO hingað til. Áætlað er að vísindarannsóknir hefjist snemma næsa áratug. Sjónaukinn mun kljást við helstu stjarnvísindalegu álitaefni okkar tíma og leita að reikistjörnum á borð við jörðina í lífbeltum annarra sólstjarna þar sem líf gæti þrifist.
Frekari upplýsingar
ESO, European Southern Observatory, stjörnustöð Evrópulanda á suðurhveli, er fremsta fjölþjóðlega stjörnustöð Evrópu og ein öflugasta stjörnustöð heims. Hún nýtur stuðnings 15 landa: Austurríkis, Belgíu, Brasilíu, Tékklands, Danmörku, Finnlands, Frakklands, Þýskalands, Ítalíu, Hollands, Portúgals, Spánar, Svíþjóðar, Sviss og Bretlands. Með því að reisa og reka öflugustu stjörnuathugunarstöðvar heims leggur ESO grunninn að mikilvægum uppgötvunum stjörnufræðinga. Í Chile rekur ESO þrjár stjörnuathugunarstöðvar í heimsflokki: La Silla, Paranal og Chajnantor. Á Paranalfjalli starfrækir ESO Very Large Telescope, fullkomnustu stjörnusjónauka heims sem notaðir eru til athugana á sýnilegu ljósi og tvo kortlagningarsjónauka. VISTA er stærsti kortlagningarsjónauki veraldar fyrir innrautt ljós og VLT Survey Telescope er stærsti sjónauki heims sem eingöngu er ætlað að kortleggja himinn í sýnilegu ljósi. ESO er þátttakandi í ALMA, byltingarkenndum útvarpssjónauka og stærsta stjarnvísindaverkefni heims. ESO hyggur einnig á smíði 40 metra risasjónauka, European Extremely Large Telescope eða E-ELT sem verður „stærsta auga jarðar“.
Tenglar
Tengiliðir
Sævar Helgi Bragason
University of Iceland
Reykjavík, Iceland
Cell: +354-896-1984
Email: [email protected]
Massimo Tarenghi
ESO Representative in Chile
Santiago, Chile
Tel: +56 2 463 3143
Cell: +56 9 98 95 81 25
Email: [email protected]
Lars Lindberg Christensen
Head, ESO education and Public Outreach Department
Garching bei München, Germany
Tel: +49-89-3200-6761
Cell: +49-173-3872-621
Email: [email protected]
Þetta er þýðing á fréttatilkynningu ESO eso1139.
ESO og Chile undirrita samkomulag um E-ELT
Sævar Helgi Bragason 13. okt. 2011 Fréttir
Við athöfn sem fram fór í Santiago í Chile í dag undirrituðu Alfredo Moreno, utanríkisráðherra Chile, og Tim de Zeeuw, framkvæmdarstjóri ESO, samkomulag um European Extremely Large Telescope. Þetta samkomulag milli ESO og ríkisstjórnar Chile felur í sér gjöf á landi undir sjónaukann, vernd svæðisins í kringum hann til langframa og stuðning ríkisstjórnar Chile fyrir uppbyggingu E-ELT.
European Extremely Large Telescope (E-ELT) mun hafa 40 metra breiðan safnspegil og hefur hann þess vegna verið kallaður stærsta auga jarðar. Í mars árið 2010 valdi ESO fjallstind Cerro Armazones á Antofagasta svæðinu í Chile sem stað undir E-ELT í framtíðinni. Nýi sjónaukinn verður hluti af Paranal stjörnustöðinni en hún inniheldur Very Large Telescope (VLT), VLT víxlmælinn og tvo kortlagningarsjónauka. Cerro Paranal er aðeins 20 kílómetrum frá Cerro Armazones svo innviðir eru að miklu leyti þegar til staðar.
Undirritun þessa samkomulags er annað mikilvægt framlag til vísinda- og tæknisamstarfs Chile og ESO sem hófst árið 1963 þegar fyrsta samkomulagið var undirritað. Síðan hafa ESO og CHile unnið saman að mörgum stjarnvísindaverkefnum í tækja- og tækniþróun, þjálfun vísindamanna, verkfræðinga og tæknimanna, með það að markmiði að efla samkeppnishæfni stjarnvísinda í Chile sem er eitt af leiðandi stjarnvísindasvæðum heims.
„Samkomulagið gerir okkur kleift að byggja upp E-ELT sem hluta af VLT kerfinu. Það eflir ennfremur þátttöku okkar í chilesku samfélagi og opnar möguleika á nýjum og merkum uppgötvunum og nýrri tækniþróun“ sagði Tim de Zeeuw, framkvæmdarstjóri ESO.
Í samkomulaginu felst að Chile ánafnar ESO 189 km2 landsvæði í kringum Cerro Armazones fyrir E-ELT og veitir auk þess sérstakt leyfi til 50 ára til notkunar á svæðinu í kring en við það bætast 362 km2 af landi að auki. Það tryggir E-ELT vernd gegn ljósmengun og námuvinnslu. Landið í kringum Cerro Paranal er 719 km2 svo í heild er verndarsvæðið í kringum mannvirkin á Paranal og Armazones því 1.270 km2.
„Í Chile er heiðríkasti himinn í heimi og í landinu eru mikilvægustu miðstöðvar rannsókna í stjarnvísindum í heiminum“ sagði Alfredo Moreno, utanríkisráðherra Chile. „Þetta er hluti af náttúruauðlindum okkar og framlagi okkar til mannkynsins. Návist ESO og E-ELT verkefnisins í landi okkar er til marks um áhuga á Chile til að efla og styðja þróun í tækni og vísindum.“
Ríkisstjórn Chile lýsti einnig yfir vilja sínum til að styðja frekari uppbyggingu á svæðinu, til dæmis með viðhaldi á vegakerfinu sem tengir stjörnustöðvarnar við Antofagasta, aðstoð við að tengja Paranal stjörnustöðina við rafveitukerfi landsins og skoðun á mögulegum lausnum á sviði endurnýjanlegra orkugjafa.
Í staðinn veitir ESO tíu prósent af mælingartíma E-ELT sjónaukans til umsókna frá chileskum stjörnufræðingum. Að minnsta kosti þremur fjórðu af þessum tíma verður ráðstafað til umsókna frá chileskum stjörnufræðingum sem eiga í samstarfi við stjörnufræðinga frá aðildarríkjum ESO. Þetta verður til þess að efla alþjóðlegt samstarf milli stjörnufræðinga, nokkuð sem er mjög mikilvægt atriði í jafn risavöxnu vísindaverkefni og E-ELT.
E-ELT er stærsta verkefni ESO hingað til. Áætlað er að vísindarannsóknir hefjist snemma næsa áratug. Sjónaukinn mun kljást við helstu stjarnvísindalegu álitaefni okkar tíma og leita að reikistjörnum á borð við jörðina í lífbeltum annarra sólstjarna þar sem líf gæti þrifist.
Frekari upplýsingar
ESO, European Southern Observatory, stjörnustöð Evrópulanda á suðurhveli, er fremsta fjölþjóðlega stjörnustöð Evrópu og ein öflugasta stjörnustöð heims. Hún nýtur stuðnings 15 landa: Austurríkis, Belgíu, Brasilíu, Tékklands, Danmörku, Finnlands, Frakklands, Þýskalands, Ítalíu, Hollands, Portúgals, Spánar, Svíþjóðar, Sviss og Bretlands. Með því að reisa og reka öflugustu stjörnuathugunarstöðvar heims leggur ESO grunninn að mikilvægum uppgötvunum stjörnufræðinga. Í Chile rekur ESO þrjár stjörnuathugunarstöðvar í heimsflokki: La Silla, Paranal og Chajnantor. Á Paranalfjalli starfrækir ESO Very Large Telescope, fullkomnustu stjörnusjónauka heims sem notaðir eru til athugana á sýnilegu ljósi og tvo kortlagningarsjónauka. VISTA er stærsti kortlagningarsjónauki veraldar fyrir innrautt ljós og VLT Survey Telescope er stærsti sjónauki heims sem eingöngu er ætlað að kortleggja himinn í sýnilegu ljósi. ESO er þátttakandi í ALMA, byltingarkenndum útvarpssjónauka og stærsta stjarnvísindaverkefni heims. ESO hyggur einnig á smíði 40 metra risasjónauka, European Extremely Large Telescope eða E-ELT sem verður „stærsta auga jarðar“.
Tenglar
Tengiliðir
Sævar Helgi Bragason
University of Iceland
Reykjavík, Iceland
Cell: +354-896-1984
Email: [email protected]
Massimo Tarenghi
ESO Representative in Chile
Santiago, Chile
Tel: +56 2 463 3143
Cell: +56 9 98 95 81 25
Email: [email protected]
Lars Lindberg Christensen
Head, ESO education and Public Outreach Department
Garching bei München, Germany
Tel: +49-89-3200-6761
Cell: +49-173-3872-621
Email: [email protected]
Þetta er þýðing á fréttatilkynningu ESO eso1139.