VLT skoðar NGC 6357
Sævar Helgi Bragason
20. jún. 2012
Fréttir
VLT sjónauki ESO hefur tekið nákvæmustu myndina hingað til af hluta glæsilegs stjörnumyndunarsvæðis sem nefnist Stríð og friður þokan.
Very Large Telescope (VLT) ESO hefur tekið nákvæmustu myndina hingað til af hluta glæsilegs stjörnumyndunarsvæðis sem nefnist NGC 6357. Á myndinni sést fjöldi heitra, ungra stjarna, glóandi gasský og furðulegar rykmyndanir sem útfjólublátt ljós og stjörnuvindar hafa mótað.
Djúpt í vetrarbrautinni okkar, í stjörnumerkinu Sporðdrekanum, er geimþoka sem kölluð er NGC 6357 [1], staður í geimnum þar sem nýjar stjörnur myndast úr gasi og ryki [2]. Very Large Telescope ESO hefur nú ljósmyndað ytri svæði þessarar risavöxnu geimþoku en myndin er sú besta sem tekin hefur verið af henni hingað til [3].
Myndin nýja sýnir breiða rykslæðu sem liggur yfir miðjuna og gleypir ljós frá fjarlægari fyrirbærum fyrir aftan. Hægra megin er litil þyrping ungra, bjartra, blá-hvítra stjarna sem hafa orðið til úr gasinu. Líklega er þessi þyrping aðeins nokkurra milljóna ára gömul, barnung á stjarnfræðilegan mælikvarða. Þessar stjörnur gefa frá sér sterka útfjólubláa geislun sem feykir gasinu og rykinu burt og heggur út holrúm og aðrar skringilegar myndanir.
Öll myndin er þakin dökkum geimryksslæðum en áhugaverðustu dökku svæðin sjást á hægri helmingi myndarinnar. Þar hefur geislunin frá ungu, björtu stjörnunum myndað forvitnilega stólpa sem minna á fílsrana og líkjast „stöplum sköpunarinnar“ í Arnarþokunni (opo8544a). Geimrykið er miklu fínna en jarðneska rykið. Þeð líkist miklu frekar sóti og samanstendur að mestu af sílikat-, grafít- og vatnsísögnum sem eldri kynslóðir stjarna þeyttu út í geiminn.
Í bjarta miðsvæði NGC 6357 er þyrping hámassastjarna sem margar hverjar eru meðal björtustu stjarna vetrarbrautarinnar. Hubble geimsjónauki NASA og ESA hefur rannsakað þetta svæði, sem sést ekki á þessari nýju mynd, nokkuð ítarlega (heic0619). Þessi nýja mynd sýnir hins vegar að jafnvel í óþekktari hlutum þessa stjörnuhreiðurs eru heillandi svæði sem VLT sjónaukinn leiðir í ljós.
Þessi mynd var tekin fyrir Cosmic Gems verkefni ESO [4].
Skýringar
[1] Þokan er líka kölluð Stríð og friður þokan en tengist þó skáldsögu Tolstoys ekki neitt, en stjörnufræðingar sem unnu við Midcourse Space Experiment verkefnið gáfu henni það. Í innrauðu ljósi fannst þeimfannst vesturhluti þokunnar minna á dúfu en austurhlutinn á hauskúpu. Þetta sést því miður ekki í sýnilegu ljósi á þessari mynd. Fyrirbærið er líka stundum kölluð Humarþokan.
[2] John Herschel uppgötvaði NGC 6357 árið 1837 þegar hann var við stjörnuathuganir í Suður Afríku. Herschel tók aðeins eftir björtustu miðsvæðum þokunnar en heildarumfang þessarar stóru þoku sást ekki fyrr en myndir voru teknar miklu síðar.
[3] Hubblessjónauki NASA og ESA hefur ekki rannsakað þann hluta NGC 6357 sem hér sést á mynd VLT.
[4] ESO Cosmic Gems verkefnið er nýtt framtak snýst eingöngu um að útbúa fallegar ljósmyndir af himingeimnum í þeim tilgangi að miðla vísindum til almennings. Verkefnið fær eingöngu úthlutuðum þeim tíma í sjónaukunum þegar aðstæður bjóða ekki upp á nákvæmar vísindalegar mælingar en eru nógu góðar til að taka fallegar myndir af áhugaverðum, forvitnilegum og fallegum fyrirbærum í geimnum. Gögnin eru síðan gerð aðgengileg stjörnufræðingum í gagnasafni ESO.
Frekari upplýsingar
Árið 2012 fagnar European Southern Observatory (ESO), stjörnustöð Evrópulanda á suðurhveli, fimmtíu ára afmæli sínu. ESO er fremsta fjölþjóðlega stjörnustöð Evrópu og ein öflugasta stjörnustöð heims. Hún nýtur stuðnings 15 landa: Austurríkis, Belgíu, Brasilíu, Tékklands, Danmörku, Finnlands, Frakklands, Þýskalands, Ítalíu, Hollands, Portúgals, Spánar, Svíþjóðar, Sviss og Bretlands. Með því að reisa og reka öflugustu stjörnuathugunarstöðvar heims leggur ESO grunninn að mikilvægum uppgötvunum stjörnufræðinga. Í Chile rekur ESO þrjár stjörnuathugunarstöðvar í heimsflokki: La Silla, Paranal og Chajnantor. Á Paranalfjalli starfrækir ESO Very Large Telescope, fullkomnustu stjörnusjónauka heims sem notaðir eru til athugana á sýnilegu ljósi og tvo kortlagningarsjónauka. VISTA er stærsti kortlagningarsjónauki veraldar fyrir innrautt ljós og VLT Survey Telescope er stærsti sjónauki heims sem eingöngu er ætlað að kortleggja himinn í sýnilegu ljósi. ESO er þátttakandi í ALMA, byltingarkenndum útvarpssjónauka og stærsta stjarnvísindaverkefni heims. ESO hyggur einnig á smíði 40 metra risasjónauka, European Extremely Large Telescope eða E-ELT sem verður „stærsta auga jarðar“.
Tenglar
Tengiliðir
Sævar Helgi Bragason
University of Iceland
Reykjavík, Iceland
Farsími: +354-896-1984
Tölvupóstur: [email protected]
Þetta er þýðing á fréttatilkynningu ESO eso1226.
Tengdar myndir
Very Large Telescope (VLT) ESO hefur tekið nákvæmustu myndina hingað til af hluta glæsilegs stjörnumyndunarsvæðis sem nefnist NGC 6357. Á myndinni sést fjöldi heitra, ungra stjarna, glóandi gasský og furðulegar rykmyndanir sem útfjólublátt ljós og stjörnuvindar hafa mótað. Mynd: ESO
Hér sést hluti af stjörnumerkinu Sporðdrekanum í kringum NGC 6357 sem hefur stjörnuþyrpinguna Pismis 24 í miðjunni. Þessi litmynd var sett saman úr gögnum Digitized Sky Survey (DSS). Sjónsviðið er 3,8x3,3 gráður. Mynd: Davide De Martin (ESA/Hubble), the ESA/ESO/NASA Photoshop FITS Liberator & Digitized Sky Survey 2
Krakkavæn útgáfa
VLT skoðar NGC 6357
Sævar Helgi Bragason 20. jún. 2012 Fréttir
VLT sjónauki ESO hefur tekið nákvæmustu myndina hingað til af hluta glæsilegs stjörnumyndunarsvæðis sem nefnist Stríð og friður þokan.
Very Large Telescope (VLT) ESO hefur tekið nákvæmustu myndina hingað til af hluta glæsilegs stjörnumyndunarsvæðis sem nefnist NGC 6357. Á myndinni sést fjöldi heitra, ungra stjarna, glóandi gasský og furðulegar rykmyndanir sem útfjólublátt ljós og stjörnuvindar hafa mótað.
Djúpt í vetrarbrautinni okkar, í stjörnumerkinu Sporðdrekanum, er geimþoka sem kölluð er NGC 6357 [1], staður í geimnum þar sem nýjar stjörnur myndast úr gasi og ryki [2]. Very Large Telescope ESO hefur nú ljósmyndað ytri svæði þessarar risavöxnu geimþoku en myndin er sú besta sem tekin hefur verið af henni hingað til [3].
Myndin nýja sýnir breiða rykslæðu sem liggur yfir miðjuna og gleypir ljós frá fjarlægari fyrirbærum fyrir aftan. Hægra megin er litil þyrping ungra, bjartra, blá-hvítra stjarna sem hafa orðið til úr gasinu. Líklega er þessi þyrping aðeins nokkurra milljóna ára gömul, barnung á stjarnfræðilegan mælikvarða. Þessar stjörnur gefa frá sér sterka útfjólubláa geislun sem feykir gasinu og rykinu burt og heggur út holrúm og aðrar skringilegar myndanir.
Öll myndin er þakin dökkum geimryksslæðum en áhugaverðustu dökku svæðin sjást á hægri helmingi myndarinnar. Þar hefur geislunin frá ungu, björtu stjörnunum myndað forvitnilega stólpa sem minna á fílsrana og líkjast „stöplum sköpunarinnar“ í Arnarþokunni (opo8544a). Geimrykið er miklu fínna en jarðneska rykið. Þeð líkist miklu frekar sóti og samanstendur að mestu af sílikat-, grafít- og vatnsísögnum sem eldri kynslóðir stjarna þeyttu út í geiminn.
Í bjarta miðsvæði NGC 6357 er þyrping hámassastjarna sem margar hverjar eru meðal björtustu stjarna vetrarbrautarinnar. Hubble geimsjónauki NASA og ESA hefur rannsakað þetta svæði, sem sést ekki á þessari nýju mynd, nokkuð ítarlega (heic0619). Þessi nýja mynd sýnir hins vegar að jafnvel í óþekktari hlutum þessa stjörnuhreiðurs eru heillandi svæði sem VLT sjónaukinn leiðir í ljós.
Þessi mynd var tekin fyrir Cosmic Gems verkefni ESO [4].
Skýringar
[1] Þokan er líka kölluð Stríð og friður þokan en tengist þó skáldsögu Tolstoys ekki neitt, en stjörnufræðingar sem unnu við Midcourse Space Experiment verkefnið gáfu henni það. Í innrauðu ljósi fannst þeimfannst vesturhluti þokunnar minna á dúfu en austurhlutinn á hauskúpu. Þetta sést því miður ekki í sýnilegu ljósi á þessari mynd. Fyrirbærið er líka stundum kölluð Humarþokan.
[2] John Herschel uppgötvaði NGC 6357 árið 1837 þegar hann var við stjörnuathuganir í Suður Afríku. Herschel tók aðeins eftir björtustu miðsvæðum þokunnar en heildarumfang þessarar stóru þoku sást ekki fyrr en myndir voru teknar miklu síðar.
[3] Hubblessjónauki NASA og ESA hefur ekki rannsakað þann hluta NGC 6357 sem hér sést á mynd VLT.
[4] ESO Cosmic Gems verkefnið er nýtt framtak snýst eingöngu um að útbúa fallegar ljósmyndir af himingeimnum í þeim tilgangi að miðla vísindum til almennings. Verkefnið fær eingöngu úthlutuðum þeim tíma í sjónaukunum þegar aðstæður bjóða ekki upp á nákvæmar vísindalegar mælingar en eru nógu góðar til að taka fallegar myndir af áhugaverðum, forvitnilegum og fallegum fyrirbærum í geimnum. Gögnin eru síðan gerð aðgengileg stjörnufræðingum í gagnasafni ESO.
Frekari upplýsingar
Árið 2012 fagnar European Southern Observatory (ESO), stjörnustöð Evrópulanda á suðurhveli, fimmtíu ára afmæli sínu. ESO er fremsta fjölþjóðlega stjörnustöð Evrópu og ein öflugasta stjörnustöð heims. Hún nýtur stuðnings 15 landa: Austurríkis, Belgíu, Brasilíu, Tékklands, Danmörku, Finnlands, Frakklands, Þýskalands, Ítalíu, Hollands, Portúgals, Spánar, Svíþjóðar, Sviss og Bretlands. Með því að reisa og reka öflugustu stjörnuathugunarstöðvar heims leggur ESO grunninn að mikilvægum uppgötvunum stjörnufræðinga. Í Chile rekur ESO þrjár stjörnuathugunarstöðvar í heimsflokki: La Silla, Paranal og Chajnantor. Á Paranalfjalli starfrækir ESO Very Large Telescope, fullkomnustu stjörnusjónauka heims sem notaðir eru til athugana á sýnilegu ljósi og tvo kortlagningarsjónauka. VISTA er stærsti kortlagningarsjónauki veraldar fyrir innrautt ljós og VLT Survey Telescope er stærsti sjónauki heims sem eingöngu er ætlað að kortleggja himinn í sýnilegu ljósi. ESO er þátttakandi í ALMA, byltingarkenndum útvarpssjónauka og stærsta stjarnvísindaverkefni heims. ESO hyggur einnig á smíði 40 metra risasjónauka, European Extremely Large Telescope eða E-ELT sem verður „stærsta auga jarðar“.
Tenglar
Tengiliðir
Sævar Helgi Bragason
Þetta er þýðing á fréttatilkynningu ESO eso1226.University of Iceland
Reykjavík, Iceland
Farsími: +354-896-1984
Tölvupóstur: [email protected]
Tengdar myndir
Krakkavæn útgáfa